Thỉnh thoảng, chúng ta nghe về những trường hợp người bị mất tài sản một cách bí ẩn nơi công cộng. Họ khẳng định đã tự nguyện đưa tiền hoặc đồ trang sức cho người lạ như bị điều khiển. Nhiều người cho rằng đây là kết quả của thôi miên, một phương pháp gây tranh cãi và hiểu nhầm.
Trên thực tế, thôi miên là một trạng thái ức chế thần kinh của vỏ não, tương tự như giấc ngủ nhưng vẫn tồn tại một “điểm thức”. Qua điểm thức này, người bị thôi miên có thể tiếp nhận ám thị.
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng não bộ hoạt động theo hai giai đoạn ngủ: ngủ chậm và ngủ nhanh. Trong giai đoạn ngủ nhanh, mặc dù bề ngoài giống như ngủ sâu, nhưng bên trong vẫn tồn tại “sóng điện não” của người đang thức. Điều này khiến đối tượng dễ tiếp thu ám thị.
Theo bác sĩ Dư Quang Châu, Giám đốc Trung tâm cảm xạ Địa sinh học, Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng, thôi miên là kỹ thuật chuyển từ trạng thái tỉnh táo sang mơ màng, tập trung vào mục đích cụ thể. Tương tự như trạng thái mơ màng, thôi miên được coi là hiện tượng bình thường và an toàn.
Khi bị thôi miên, tâm trí vẫn tỉnh táo nhưng gần như quên đi tác động bên ngoài. Não bộ điều chỉnh về “tần số alpha” và tập trung vào mục đích cụ thể như cai thuốc lá, giảm cân, hay vượt qua nỗi sợ hãi.
Điện não đồ của người bị thôi miên nhẹ giống như giai đoạn ngủ chậm, còn thôi miên sâu giống như giai đoạn ngủ nhanh. Lúc này, đối tượng dễ dàng tiếp thu và thực hiện ám thị. Thôi miên được coi là một dạng tâm thần đặc biệt, chịu tác động kích thích từ bên ngoài.
Trong y khoa, thôi miên được dùng để giảm đau, điều trị rối loạn thính lực, ổn định huyết áp, trị bệnh đau mãn tính, mất ngủ, trầm cảm, và hỗ trợ điều trị tâm lý cho trẻ em.
Tuy nhiên, thôi miên cũng bị lợi dụng để lừa đảo. Kẻ xấu lợi dụng việc não bộ chỉ xử lý được một lượng thông tin nhất định trong một khoảng thời gian. Bằng cách đưa ra thông tin quá nhanh hoặc quá chậm, chúng khiến nạn nhân mất tập trung và rơi vào trạng thái bị thôi miên.
Bác sĩ Dư Quang Châu khẳng định tác dụng của thôi miên không thần kỳ như lời đồn. Nó không thể chữa bách bệnh hay sai khiến người khác. Thôi miên vẫn nằm trong ranh giới nửa thực nửa ảo và hiệu quả chỉ đến với một số ít người.
Ví dụ về trò thôi miên bằng bài tây cho thấy bí ẩn biến mất quân bài rất đơn giản. “Nhà thôi miên” đánh lừa thị giác bằng cách thay thế bộ bài, khiến người xem tưởng quân bài biến mất.
Thôi miên có một số mặt tích cực như giúp cai thuốc lá, giảm béo phì, giảm đau, điều trị rối loạn tâm lý và tiêu hóa.
Tuy nhiên, muốn thôi miên một người cần sự đồng thuận và hợp tác. Trong các vụ lừa đảo bằng thôi miên, lòng tham của nạn nhân cũng là một yếu tố quan trọng. Kẻ xấu thường đánh vào tâm lý lo lắng về sức khỏe để lừa đảo, đặc biệt là với người cả tin, phụ nữ và trẻ em.
Hiện nay, ở Việt Nam chưa phát hiện trường hợp nào có khả năng thôi miên thực sự. Những vụ lừa đảo được cho là dùng thôi miên thực chất chỉ là sử dụng hương liệu hoặc các thủ thuật tâm lý.
Việc học thôi miên cần được thực hiện tại các cơ sở uy tín, không nên tin vào các khóa học online tràn lan. Thôi miên có thể học được, nhưng cần sự hướng dẫn nghiêm túc từ các chuyên gia.