Dị vật trong họng là tình trạng vật lạ mắc kẹt trong đường hô hấp trên, gây khó chịu, đau đớn, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Tình trạng này thường gặp ở trẻ em và người cao tuổi. Dị vật có thể là xương cá, tăm xỉa răng, hạt cơm, hạt bắp, thịt, cúc áo, đồng xu, đồ chơi, hoặc thậm chí là răng giả. Vị trí mắc kẹt thường là amidan, dưới lưỡi, rãnh lưỡi, vòm họng, hạ họng và xoang lê.
Nguyên nhân gây ra dị vật họng rất đa dạng. Thức ăn chế biến không kỹ, chứa nhiều xương vụn, ăn uống vội vàng, vừa ăn vừa nói chuyện, cười đùa là những nguyên nhân phổ biến. Người già và trẻ nhỏ do hàm răng yếu, nhai không kỹ cũng dễ nuốt phải dị vật. Ngoài ra, bệnh nhân tâm thần, mất ý thức cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này.
Triệu chứng dị vật họng thay đổi tùy theo từng trường hợp. Trẻ em thường khóc to, mặt đỏ hoặc tím tái, ho sặc sụa, thậm chí có thể đái dầm, bất tỉnh và ngưng thở. Người lớn thường cảm thấy khó nuốt, đau tăng lên khi ăn uống, đặc biệt sau khi ăn cá, xương hoặc nuốt phải vật cứng.
Mô phỏng dị vật trong họngHình ảnh minh họa dị vật mắc kẹt trong họng người.
Cách xử lý dị vật họng phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Có những trường hợp dị vật nhỏ có thể tự trôi xuống khi uống nước hoặc nói chuyện, chỉ gây trầy xước niêm mạc họng. Tuy nhiên, với những dị vật lớn hơn, việc chẩn đoán và xử lý sẽ phức tạp hơn, đặc biệt nếu người bệnh vẫn tiếp tục ăn uống hoặc cố gắng móc họng để lấy dị vật ra.
Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ tiến hành gây tê tại chỗ bằng Lidocain 10% để giảm cảm giác khó chịu và nôn ọe. Sau đó, sử dụng móc đầu tù và ống nội soi họng để quan sát vị trí dị vật. Tùy thuộc vào vị trí của dị vật, bác sĩ sẽ sử dụng kẹp khủy, Kelly, Kelly cong hoặc kềm Frankel để gắp dị vật ra ngoài.
Hình ảnh minh họa cách lấy dị vật trong họng.Bác sĩ sử dụng dụng cụ chuyên dụng để gắp dị vật trong họng.
Đối với dị vật lớn như đồ chơi, cúc áo, răng giả, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang để xác định vị trí chính xác. Sau đó, có thể sử dụng kìm Frankael hoặc ống soi thanh quản, ống soi thực quản cứng để gắp dị vật. Người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ sau khi gắp dị vật và có thể được chỉ định dùng thuốc kháng viêm, kháng sinh để giảm đau và phòng ngừa nhiễm trùng.
Dị vật họng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm thanh quản, phù nề vùng cổ, khó thở, nhiễm trùng máu. Ở trẻ em, tình trạng này có thể dẫn đến tím tái, bất tỉnh và ngưng thở.
Hình ảnh trẻ em bị dị vật họngTrẻ em dễ bị mắc dị vật họng và có thể gặp biến chứng nguy hiểm.
Vì vậy, việc phòng tránh dị vật họng là rất quan trọng. Cần chế biến thức ăn kỹ lưỡng, ăn uống chậm rãi, không vừa ăn vừa nói chuyện, cười đùa. Đặc biệt, cần giáo dục trẻ nhỏ không ngậm đồ chơi trong miệng.